تحقيـق عليـه تحقيـق
تحقيـق عليـه تحقيـق
تحقيـق عليـه تحقيـق
در تاکسي نشسته‌ايد و غرق در افکار خودتان هستيد که صداي گوينده خبر راديو، رشته افکارتان را پاره مي‌کند.
خانم گوينده خبري را مي‌خواند با اين مضمون که مصرف تخم‌مرغ براي سلامت ما مفيد است؛ در حالي که شما تا الان فکر مي‌کرده‌ايد مضر است؛ همان شب به منزل مي‌آييد و خسته از کار روزانه، مشغول ورق زدن روزنامه مي‌شود که ناگهان در صفحه اخبار پزشکي مي‌خوانيد گوجه‌فرنگي جلوي ابتلا به سرطان را مي‌گيرد، در حالي که شما همين چند روز پيش جاي ديگري خوانده بوديد که گوجه‌فرنگي اثري در پيشگيري از سرطان ندارد. آخر هفته است و تلويزيون را اين کانال و آن کانال مي‌کنيد و مي‌بينيد مجري يک برنامه ادعا مي‌کند محققان اثبات کرده‌اند مصرف هورمون‌هاي زنانگي بعد از دوره يائسگي ضرورت ندارد و شما قبلا برعکس شنيده بوديد.
اينها نمونه‌هايي در علوم پزشکي و سلامت است که همگان را به تعجب وامي‌دارد؛ يافته‌هايي که يک روز به عنوان دستاوردهاي خوب، مثبت و موثر از آنها ياد مي‌شود و مدتي بعد ممکن است اين يافته‌ها با تحقيقات بعدي کم‌رنگ شوند يا حتي زير سوال بروند. در «موضوع ويژه» اين هفته به ذکر چند نمونه از يافته‌هاي بحث‌برانگيز علوم پزشکي و سلامت در سال‌هاي اخير مي‌پردازيم و راه و رسم برخورد با اين خبرهاي علمي و توصيه‌هاي ضدونقيض را ارايه خواهيم کرد.
• براي افراد سالم: روزانه کمتر از 300 ميلي‌گرم.
• براي بيماران ديابتي، قلبي و افراد داراي کلسترول بد (LDL) بالا: روزانه کمتر از 200 ميلي‌گرم.
يک تخم‌مرغ بزرگ حدود 215 تا 220 ميلي‌گرم کلسترول دارد که بخش عمده آن در زرده‌اش نهفته است. اگر دوست داريد هر روز يک عدد تخم‌مرغ ميل کنيد، بايد ساير منابع غذايي داراي کلسترول را محدود کنيد. براي مثال، به جاي گوشت قرمز، سبزيجات مصرف کنيد و قيد لبنيات پرچرب را بزنيد. اگر هم تخم‌مرغ دوست داريد ولي نمي‌خواهيد به کلسترول بالا دچار شويد، سفيده‌اش را مصرف کنيد.»
براي قهوه، توانايي مقابله با زوال عقل، بهبود تمرکز، کاهش خطر پروستات و محافظت در برابر برخي بيماري‌ها (مانند سنگ کيسه صفرا، سنگ کليه، سيروز کبد و ديابت نوع2) به عنوان مزيت، ذکر شده است.
اما از نظر خطرات احتمالي، هم چاي و هم قهوه اثرات اثبات شده‌اي بر کاهش باروري، افزايش استرس در مصرف بيش از حد، بالا رفتن احتمال سقط، افزايش فشارخون و جلوگيري از خواب مناسب دارند که در جاي خودشان حايز اهميت هستند.
گوشت قرمز منبعي است غني از روي (که براي سلامت پوست و تقويت دستگاه ايمني لازم است)، آهن، پروتئين و ويتامين‌هاي B براي رژيم غذايي افرادي که دنبال کاهش وزن هستند، مناسب است.
گوشت قرمز از علل شناخته شده خطر سرطان دستگاه گوارش (به‌خصوص روده بزرگ)، افزايش خطر آلزايمر، پوکي استخوان، ابتلا به التهاب روماتيسمي مفاصل و سرطان پستان است و همچنين منبع کلسترول بيش از حد به حساب ميآيد و خطر مسموميت غذايي با گوشت آلوده کم نيست.
1.اکثر موارد تضاد و تناقض يافته‌هاي پژوهش‌ها در علوم پزشکي و سلامت که مورد توجه مردم نيز هست، مربوط به مسايل تغذيه و مواد غذايي است. اين تناقض‌ها به چند دليل اتفاق مي‌افتد که بايد حواس‌مان به آنها باشد:
• يک ماده غذايي يا يک نوع غذا، ميوه يا سبزي خاص، حاوي انواع و اقسام مواد مختلف و ترکيبات گوناگون است که در مقادير متفاوتي در گونه‌هاي مختلف آن وجود دارند و در بدن افراد نيز به ميزان متفاوتي جذب مي‌شوند و تاثير مي‌گذارند. پس نمي‌شود گفت که ويتامين C پرتقال، باعث پيشگيري از سرماخوردگي مي‌شود، چرا که پرتقال ممکن است مواد ناشناخته ديگري نيز داشته باشد که آنها هم شايد بر بدن تاثير بگذارند و ما هنوز آنها را نشناخته‌ايم و بررسي نکرده‌ايم. ضمن آنکه از کجا معلوم همين مواد ناشناخته، جلوي تاثير يا جذب ويتامين C را نگيرند؟! البته يادمان باشد که تاثير ويتامين C هم در بهبود سريع‌تر سرماخوردگي زير سوال است!
• مواد مغذي داخل غذاهاي ما، از طريق مکانيسم‌هاي فيزيولوژي بسيار پيچيده‌اي عمل مي‌کنند که بسياري از آنها هنوز براي دانشمندان هم روشن نيست. پس ساده نيست که بگوييم گوجه‌فرنگي، سرطان را از بين مي‌برد! از زمان مصرف گوجه‌فرنگي، فعل و انفعالات زيادي در بدن رخ مي‌دهد و هزاران ماده بر يکديگر تاثير مي‌گذارند تا مثلا يک مولکول آنتي‌اکسيدان به سلول بدن برسد. نمي‌شود خيلي ساده خيال خودمان را راحت کنيم و بگوييم که مصرف گوجه‌فرنگي مساوي است با مبتلا نشدن به سرطان!
• ترکيبات موجود در مواد غذايي در کشورهاي مختلف، متفاوت است. ضمن آنکه کيفيت آنها، دستورات و سليقه‌هاي نگهداري، پخت و مصرف مواد غذايي هم در فرهنگ‌هاي مختلف با هم متفاوت است. پس نمي‌توان لزوما از عادات غذايي يک ملت يا کشور خاص، براي تمام افراد کشورهاي ديگر نتيجه‌گيري کرد.
2.تحقيقات پزشکي و سلامت، روي نمونه‌هاي چند صد تايي تا چند هزار تايي از جمعيت‌هاي يک منطقه يا يک کشور (و بعضا چند کشور) انجام مي‌شوند و آن وقت نتايج آنها به کل آن جامعه تعميم داده مي‌شود چون هيچ‌وقت اين امکان وجود ندارد که همه افراد يک کشور مثلا مورد بررسي، آزمايش يا تحقيق قرار گيرند. اگر چه در اين تحقيقات به دقت سعي مي‌شود که نمونه‌ها به درستي از جامعه مورد نظر انتخاب شوند، اما اين خودش يک محدوديت در تمام تحقيقات پزشکي است که ممکن است بعضا نتايج متضاد و متناقض (به دليل نامناسب بوده انتخاب نمونه‌ها) به دست دهد.
3.پژوهش‌هاي پزشکي، انواع و اقسام و رتبه‌بندي‌هاي مشخص دارند. هر آنچه که به عنوان نتيجه يک تحقيق ارايه مي‌شود نبايد به سرعت مورد پذيرش قرار گيرد. نتايج بعضي انواع پژوهش‌ها، معتبرتر از انواع ديگر هستند و راحت‌تر مي‌توان آنها را پذيرفت ، در حالي که با برخي ديگر بايد کاملا به ديده احتياط نگاه کرد. عموم مردم ممکن است با انواع و طبقه‌بندي پژوهش‌ها آشنا نباشند، اما پزشکان و متخصصان در حوزه سلامت، عموما آشنايي با اين قضيه دارند و به تدريج اين آشنايي در حال افزايش است.
4.نبايد با يک تحقيق، حرفي را پذيرفت و نبايد با يک تحقيق، يافته‌اي را زير سوال برد! اين عادت اصلا خوب نيست که با شنيدن يک خبر از راديو، خواندن يک مطلب در اينترنت، ديدن يک برنامه تلويزيون و يا حتي شنيدن يک توصيه از نزديکان، افراد معتمد و بعضا پزشکان، لزوما نتيجه‌گيري کنيم که «خب، پس هميشه همين‌طور است» در تحقيقات علوم پزشکي و سلامت، هميشه بايد حواس‌مان باشد که يک يافته و کشف جديد، بايد در مطالعات بعدي و يا بررسي‌هاي آينده، چند بار تکرار و نشان داده شود تا بتوان آن را با خيال راحت‌تر پذيرفت.
1.هواي سرد، آدم را بيمار مي‌کند.
2.مخاط سبز رنگ در بيني، نشانه سينوزيت است.
3.بيشتر دماي بدن از سر انسان دفع مي‌شود.
4.شير باعث افزايش ترشحات بيني مي‌شود.
5.بازي‌بازي کردن با مفاصل انگشتان، آرتروز مي‌آورد.
6.قرص‌هاي جلوگيري را نبايد همراه آنتي‌بيوتيک خورد چون اثرشان کم مي‌شود.
7.مصرف قند، باعث بيش‌فعالي کودکان مي‌شود.
8.اجابت مزاج طبيعي يعني روزي‌يک‌بار.
9.غذايي را که روي زمين مي‌ريزد، مي‌شود سريع برداشت و استفاده کرد.
• مشورت کنيم: در مسايل پزشکي و سلامت، بهترين کسي که مشورت و راهنمايي به ما مي‌دهند، پزشکان معالج خودمان يا متخصصان مورد اعتماد هستند. بايد مطالبي را که مي‌شنويم، با رجوع به آنها تاييد يا رد کنيم. مطالب روزنامه‌ها، راديو و تلويزيون، تبليغات مختلف و خصوصا مطالب سلامتي در اينترنت، ممکن است آلوده به انواع خطاها، اشتباهات و جهت‌گيري‌هاي عمدي باشند حتما لازم است منبع مطالبي که اخبار را از آنها مي‌گيريم، معتبر، شناخته شده و قابل اعتماد باشند. و در پايان، اين نکته را نيز در نظر داشته باشيد که بي‌جهت نيست که هفته‌نامه «سلامت»، از ابتداي انتشار خود تا کنون، در صفحه شناسنامه‌اش، از نظر اطلاع‌رساني و آگاهي‌بخشي به مخاطبان و خصوصا از جنبه حقوقي، جملات زير را درج کرده است:
«پزشکي دانشي هميشه در تغيير است. در ارايه مطالب «سلامت» تلاش زيادي در جهت کامل بودن و تطابق آن با استانداردهاي روز پزشکي دنيا تا زمان انتشار صورت گرفته است. اما به دليل اينکه در علوم پزشکي، وجود تغييرات همواره متصور است، «سلامت» مطالب ارايه شده را کامل و عاري از خطا نمي‌داند. ارجح آن است که کاربران، اين اطلاعات را قبل از به کارگيري، با رجوع به پزشکان و منابع ديگر، تاييد نمايند.»
منبع:www.salamat.com
خانم گوينده خبري را مي‌خواند با اين مضمون که مصرف تخم‌مرغ براي سلامت ما مفيد است؛ در حالي که شما تا الان فکر مي‌کرده‌ايد مضر است؛ همان شب به منزل مي‌آييد و خسته از کار روزانه، مشغول ورق زدن روزنامه مي‌شود که ناگهان در صفحه اخبار پزشکي مي‌خوانيد گوجه‌فرنگي جلوي ابتلا به سرطان را مي‌گيرد، در حالي که شما همين چند روز پيش جاي ديگري خوانده بوديد که گوجه‌فرنگي اثري در پيشگيري از سرطان ندارد. آخر هفته است و تلويزيون را اين کانال و آن کانال مي‌کنيد و مي‌بينيد مجري يک برنامه ادعا مي‌کند محققان اثبات کرده‌اند مصرف هورمون‌هاي زنانگي بعد از دوره يائسگي ضرورت ندارد و شما قبلا برعکس شنيده بوديد.
اينها نمونه‌هايي در علوم پزشکي و سلامت است که همگان را به تعجب وامي‌دارد؛ يافته‌هايي که يک روز به عنوان دستاوردهاي خوب، مثبت و موثر از آنها ياد مي‌شود و مدتي بعد ممکن است اين يافته‌ها با تحقيقات بعدي کم‌رنگ شوند يا حتي زير سوال بروند. در «موضوع ويژه» اين هفته به ذکر چند نمونه از يافته‌هاي بحث‌برانگيز علوم پزشکي و سلامت در سال‌هاي اخير مي‌پردازيم و راه و رسم برخورد با اين خبرهاي علمي و توصيه‌هاي ضدونقيض را ارايه خواهيم کرد.
تخم‌مرغ؛ بالاخره خوب يا بد؟
• براي افراد سالم: روزانه کمتر از 300 ميلي‌گرم.
• براي بيماران ديابتي، قلبي و افراد داراي کلسترول بد (LDL) بالا: روزانه کمتر از 200 ميلي‌گرم.
يک تخم‌مرغ بزرگ حدود 215 تا 220 ميلي‌گرم کلسترول دارد که بخش عمده آن در زرده‌اش نهفته است. اگر دوست داريد هر روز يک عدد تخم‌مرغ ميل کنيد، بايد ساير منابع غذايي داراي کلسترول را محدود کنيد. براي مثال، به جاي گوشت قرمز، سبزيجات مصرف کنيد و قيد لبنيات پرچرب را بزنيد. اگر هم تخم‌مرغ دوست داريد ولي نمي‌خواهيد به کلسترول بالا دچار شويد، سفيده‌اش را مصرف کنيد.»
چاي؛ مفيد يا مضر؟
براي قهوه، توانايي مقابله با زوال عقل، بهبود تمرکز، کاهش خطر پروستات و محافظت در برابر برخي بيماري‌ها (مانند سنگ کيسه صفرا، سنگ کليه، سيروز کبد و ديابت نوع2) به عنوان مزيت، ذکر شده است.
اما از نظر خطرات احتمالي، هم چاي و هم قهوه اثرات اثبات شده‌اي بر کاهش باروري، افزايش استرس در مصرف بيش از حد، بالا رفتن احتمال سقط، افزايش فشارخون و جلوگيري از خواب مناسب دارند که در جاي خودشان حايز اهميت هستند.
گوجه‌فرنگي؛ دوست يا دشمن پروستات؟
جينکو؛ بهبود حافظه يا نه؟
آب به بدن خدمت مي‌کند يا خيانت؟
سويا بخوريم يا نخوريم؟
گوشت قرمز؛ خوب يا بد؟
گوشت قرمز منبعي است غني از روي (که براي سلامت پوست و تقويت دستگاه ايمني لازم است)، آهن، پروتئين و ويتامين‌هاي B براي رژيم غذايي افرادي که دنبال کاهش وزن هستند، مناسب است.
گوشت قرمز از علل شناخته شده خطر سرطان دستگاه گوارش (به‌خصوص روده بزرگ)، افزايش خطر آلزايمر، پوکي استخوان، ابتلا به التهاب روماتيسمي مفاصل و سرطان پستان است و همچنين منبع کلسترول بيش از حد به حساب ميآيد و خطر مسموميت غذايي با گوشت آلوده کم نيست.
چگونه از اطلاعات غلط فرار کنيم؟
1.اکثر موارد تضاد و تناقض يافته‌هاي پژوهش‌ها در علوم پزشکي و سلامت که مورد توجه مردم نيز هست، مربوط به مسايل تغذيه و مواد غذايي است. اين تناقض‌ها به چند دليل اتفاق مي‌افتد که بايد حواس‌مان به آنها باشد:
• يک ماده غذايي يا يک نوع غذا، ميوه يا سبزي خاص، حاوي انواع و اقسام مواد مختلف و ترکيبات گوناگون است که در مقادير متفاوتي در گونه‌هاي مختلف آن وجود دارند و در بدن افراد نيز به ميزان متفاوتي جذب مي‌شوند و تاثير مي‌گذارند. پس نمي‌شود گفت که ويتامين C پرتقال، باعث پيشگيري از سرماخوردگي مي‌شود، چرا که پرتقال ممکن است مواد ناشناخته ديگري نيز داشته باشد که آنها هم شايد بر بدن تاثير بگذارند و ما هنوز آنها را نشناخته‌ايم و بررسي نکرده‌ايم. ضمن آنکه از کجا معلوم همين مواد ناشناخته، جلوي تاثير يا جذب ويتامين C را نگيرند؟! البته يادمان باشد که تاثير ويتامين C هم در بهبود سريع‌تر سرماخوردگي زير سوال است!
• مواد مغذي داخل غذاهاي ما، از طريق مکانيسم‌هاي فيزيولوژي بسيار پيچيده‌اي عمل مي‌کنند که بسياري از آنها هنوز براي دانشمندان هم روشن نيست. پس ساده نيست که بگوييم گوجه‌فرنگي، سرطان را از بين مي‌برد! از زمان مصرف گوجه‌فرنگي، فعل و انفعالات زيادي در بدن رخ مي‌دهد و هزاران ماده بر يکديگر تاثير مي‌گذارند تا مثلا يک مولکول آنتي‌اکسيدان به سلول بدن برسد. نمي‌شود خيلي ساده خيال خودمان را راحت کنيم و بگوييم که مصرف گوجه‌فرنگي مساوي است با مبتلا نشدن به سرطان!
• ترکيبات موجود در مواد غذايي در کشورهاي مختلف، متفاوت است. ضمن آنکه کيفيت آنها، دستورات و سليقه‌هاي نگهداري، پخت و مصرف مواد غذايي هم در فرهنگ‌هاي مختلف با هم متفاوت است. پس نمي‌توان لزوما از عادات غذايي يک ملت يا کشور خاص، براي تمام افراد کشورهاي ديگر نتيجه‌گيري کرد.
2.تحقيقات پزشکي و سلامت، روي نمونه‌هاي چند صد تايي تا چند هزار تايي از جمعيت‌هاي يک منطقه يا يک کشور (و بعضا چند کشور) انجام مي‌شوند و آن وقت نتايج آنها به کل آن جامعه تعميم داده مي‌شود چون هيچ‌وقت اين امکان وجود ندارد که همه افراد يک کشور مثلا مورد بررسي، آزمايش يا تحقيق قرار گيرند. اگر چه در اين تحقيقات به دقت سعي مي‌شود که نمونه‌ها به درستي از جامعه مورد نظر انتخاب شوند، اما اين خودش يک محدوديت در تمام تحقيقات پزشکي است که ممکن است بعضا نتايج متضاد و متناقض (به دليل نامناسب بوده انتخاب نمونه‌ها) به دست دهد.
3.پژوهش‌هاي پزشکي، انواع و اقسام و رتبه‌بندي‌هاي مشخص دارند. هر آنچه که به عنوان نتيجه يک تحقيق ارايه مي‌شود نبايد به سرعت مورد پذيرش قرار گيرد. نتايج بعضي انواع پژوهش‌ها، معتبرتر از انواع ديگر هستند و راحت‌تر مي‌توان آنها را پذيرفت ، در حالي که با برخي ديگر بايد کاملا به ديده احتياط نگاه کرد. عموم مردم ممکن است با انواع و طبقه‌بندي پژوهش‌ها آشنا نباشند، اما پزشکان و متخصصان در حوزه سلامت، عموما آشنايي با اين قضيه دارند و به تدريج اين آشنايي در حال افزايش است.
4.نبايد با يک تحقيق، حرفي را پذيرفت و نبايد با يک تحقيق، يافته‌اي را زير سوال برد! اين عادت اصلا خوب نيست که با شنيدن يک خبر از راديو، خواندن يک مطلب در اينترنت، ديدن يک برنامه تلويزيون و يا حتي شنيدن يک توصيه از نزديکان، افراد معتمد و بعضا پزشکان، لزوما نتيجه‌گيري کنيم که «خب، پس هميشه همين‌طور است» در تحقيقات علوم پزشکي و سلامت، هميشه بايد حواس‌مان باشد که يک يافته و کشف جديد، بايد در مطالعات بعدي و يا بررسي‌هاي آينده، چند بار تکرار و نشان داده شود تا بتوان آن را با خيال راحت‌تر پذيرفت.
9 تصور طبي غلط اما رايج
1.هواي سرد، آدم را بيمار مي‌کند.
2.مخاط سبز رنگ در بيني، نشانه سينوزيت است.
3.بيشتر دماي بدن از سر انسان دفع مي‌شود.
4.شير باعث افزايش ترشحات بيني مي‌شود.
5.بازي‌بازي کردن با مفاصل انگشتان، آرتروز مي‌آورد.
6.قرص‌هاي جلوگيري را نبايد همراه آنتي‌بيوتيک خورد چون اثرشان کم مي‌شود.
7.مصرف قند، باعث بيش‌فعالي کودکان مي‌شود.
8.اجابت مزاج طبيعي يعني روزي‌يک‌بار.
9.غذايي را که روي زمين مي‌ريزد، مي‌شود سريع برداشت و استفاده کرد.
خلاصه اينکه
• مشورت کنيم: در مسايل پزشکي و سلامت، بهترين کسي که مشورت و راهنمايي به ما مي‌دهند، پزشکان معالج خودمان يا متخصصان مورد اعتماد هستند. بايد مطالبي را که مي‌شنويم، با رجوع به آنها تاييد يا رد کنيم. مطالب روزنامه‌ها، راديو و تلويزيون، تبليغات مختلف و خصوصا مطالب سلامتي در اينترنت، ممکن است آلوده به انواع خطاها، اشتباهات و جهت‌گيري‌هاي عمدي باشند حتما لازم است منبع مطالبي که اخبار را از آنها مي‌گيريم، معتبر، شناخته شده و قابل اعتماد باشند. و در پايان، اين نکته را نيز در نظر داشته باشيد که بي‌جهت نيست که هفته‌نامه «سلامت»، از ابتداي انتشار خود تا کنون، در صفحه شناسنامه‌اش، از نظر اطلاع‌رساني و آگاهي‌بخشي به مخاطبان و خصوصا از جنبه حقوقي، جملات زير را درج کرده است:
«پزشکي دانشي هميشه در تغيير است. در ارايه مطالب «سلامت» تلاش زيادي در جهت کامل بودن و تطابق آن با استانداردهاي روز پزشکي دنيا تا زمان انتشار صورت گرفته است. اما به دليل اينکه در علوم پزشکي، وجود تغييرات همواره متصور است، «سلامت» مطالب ارايه شده را کامل و عاري از خطا نمي‌داند. ارجح آن است که کاربران، اين اطلاعات را قبل از به کارگيري، با رجوع به پزشکان و منابع ديگر، تاييد نمايند.»
منبع:www.salamat.com
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}